Met de invoering van de Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen (WBTR) per 1 juli jongstleden zijn de regels voor het bestuur van de vereniging, stichting en ook van de coöperatie of onderlinge waarborgmaatschappij veranderd. De gedachte achter deze verandering is het (beter) laten aansluiten van de regels voor toezicht en bestuur op de bestaande regels van de B.V. en de N.V.
De belangrijkste veranderingen voor de bestuurder zet ik hieronder op een rijtje.
Regeling om zo goed mogelijk de bestuurstaak te vervullen
Bestuurders en commissarissen van een B.V. of N.V. voeren hun taak uit om het belang van de onderneming te dienen. Dit was al in de wet vastgelegd. Het belang van de rechtspersoon, de B.V. of N.V., staat hierbij dus voorop en dat is iets anders als het belang van de individuele bestuurder of commissaris. Vanaf 1 juli 2021 geldt dat vereiste ook voor verenigingen en stichtingen. Binnen verenigingen en stichtingen komen de verschillende belangen van de rechtspersoon en bestuurders vaak bij elkaar. De nieuwe regeling is bedoeld om misbruik van verenigingen en stichtingen te voorkomen. Als bestuurder dien je zo goed mogelijk je bestuurstaak blijven vervullen.
Tegenstrijdig belang regeling
Bestuurders die een (direct of indirect) persoonlijk (tegenstrijdig) belang hebben bij een bepaald besluit, mogen niet aan de besluitvorming deelnemen. De wet voorziet in een regeling hiervoor, maar van deze wettelijke regeling kan in de statuten worden afgeweken. Dat kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld via besluitvorming door de overige bestuursleden. Ook kunnen er mensen van buiten het bestuur bij de besluitvorming worden betrokken zoals bijvoorbeeld een raad van advies. Bij dit alles geldt ook hier dat het belang van de vereniging of stichting altijd voorop moet staan.
Afwezigheid (belet of ontstentenis) van bestuurders of commissarissen
Vanaf 1 juli jongstleden moet bij een eerstvolgende statutenwijziging van een vereniging of stichting een regeling van belet en ontstentenis voor alle bestuurders en commissarissen in de statuten worden opgenomen. De vereniging of stichting dient immers wel bestuurbaar te blijven. Een regeling voor belet of ontstentenis van één van de bestuurders en commissarissen is niet verplicht.
Beperking meervoudig stemrecht
Indien sommige bestuursleden meer stemgewicht hebben dan anderen, dan dienen de statuten mogelijkerwijs te worden aangepast. Het is sinds 1 juli jongstleden niet meer toegestaan dat een bestuurslid zo veel stemmen heeft dat hij in zijn eentje besluiten kan nemen. Deze bepaling ligt in het verlengde van de eis dat bestuurders en commissarissen zich naar het belang van de rechtspersoon en de met haar verbonden onderneming of organisatie moeten richten. Dit belang moet zo objectief en neutraal mogelijk worden gediend.
Aansprakelijkheid bij onbehoorlijke taakvervulling
Met de invoering van de wet kan een curator bestuurders en commissarissen van een vereniging en stichting bij faillissement aansprakelijk stellen voor het tekort in het faillissement. Dit kan op basis van onbehoorlijke taakvervulling. Deze onbehoorlijke taakvervulling moet dan een belangrijke oorzaak zijn van het faillissement. Het is aan de curator om deze oorzaak aan te tonen. Dit betekent een verzwaring van de aansprakelijkheid voor bestuurders, omdat de bestuurder persoonlijk meer risico loopt. Van onbehoorlijke taakvervulling is sprake als bijvoorbeeld de jaarrekening niet is gedeponeerd, de administratie niet deugt of er overeenkomsten zijn aangegaan waarvan de bestuurder weet dat de vereniging of stichting die niet kan nakomen. Aansprakelijkheid op basis van onbehoorlijke taakvervulling bestond al voor bestuurders en commissarissen van N.V.’s, B.V.’s en commerciële verenigingen en stichtingen. Vooral voor niet-commerciële verengingen en stichtingen betekent de uitbreiding van de aansprakelijkheid een verhoging van persoonlijke risico’s. Vrijwillig besturen brengt sinds 1 juli 2021 dus een hoger risico met zich mee als er sprake is van wanbestuur.
Wilt u meer weten over de Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen neem dan contact met ons op!
mr. W.G.M.M. (Willem) Gerbrands
