Een faillissement kan om verschillende redenen worden aangevraagd. Een faillissement kan worden aangevraagd op eigen verzoek of op verzoek van een of meerdere schuldeisers. Een schuldeiser kan een faillissement aanvragen indien (i) de schuldenaar is gestopt met betalen en (ii) de schuldenaar twee of meer schulden heeft bij verschillende schuldeisers, waarvan minimaal één schuld opeisbaar is (de betalingstermijn is voorbij).
Incassomiddel
Regelmatig komt het voor dat schuldeisers een faillissement aanvragen als incassomiddel. Het zet de persoon of onderneming van wie het faillissement is aangevraagd onder druk. Een schuldenaar wordt vanzelfsprekend niet graag geconfronteerd met zijn faillietverklaring. De gevolgen van een faillissement en de aanstelling van een curator zijn namelijk ingrijpend. Dit leidt in veel gevallen tot betaling (of een betalingsregeling) door of met de schuldenaar, waarna de schuldeiser de faillissementsaanvraag intrekt.
Vernietiging faillissement
Indien de schuldeiser niet over kan gaan tot betaling, kan de rechter het faillissement van de schuldenaar uitspreken en zal het faillissement afgewikkeld worden. Is een schuldenaar het echter niet eens is met het faillissement, dan kan hij tegen het vonnis een rechtsmiddel aanwenden. Als daarna blijkt dat het faillissement onrechtmatig is geweest, bijvoorbeeld omdat wordt vastgesteld dat de vordering van de aanvrager onterecht was, wordt het faillissement alsnog vernietigd. Het is mogelijk dat de schuldenaar als gevolg van het vernietigde faillissement schade heeft geleden. Kan de aanvrager van het faillissement dan aansprakelijk worden gesteld voor deze schade?[1] Het antwoord hierop is nee, tenzij de aanvrager:
(i) wist of behoorde te weten dat geen grond bestond voor het uitspreken van het faillissement, dan wel;
(ii) anderszins met de aanvraag misbruik van bevoegdheid heeft gemaakt.
Wees bewust van de (financiële) risico’s
Het aanvragen van een faillissement kan een zeer effectief incassomiddel zijn. Een schuldeiser dient zich wel bewust te zijn van mogelijke (financiële) risico’s die de aanvraag van een faillissement met zich kan brengen. Een faillissementsaanvraag door een schuldeiser dient namelijk altijd ingediend te worden door een advocaat, waaraan kosten zijn verbonden. Daarnaast dienen kosten betaald te worden voor de rechter: de griffierechten.
Deze kosten worden niet alleen gemaakt als de rechter het faillissement van de schuldenaar uitspreekt, maar ook als de schuldenaar alsnog overgaat tot betaling en de schuldeiser besluit de faillissementsaanvraag in te trekken of indien de faillissementsaanvraag door de rechter wordt afgewezen. Wordt het faillissement echter uitgesproken naar aanleiding van de aanvraag, dan kan de aanvrager (een gedeelte van) de gemaakte kosten indienen in het faillissement. Het betreft dan een preferente vordering in het faillissement.
Daarnaast moet ook opgelet worden met het indienen van een faillissementsaanvraag voor een vordering die mogelijk onterecht is. Dat zou na vernietiging van het faillissement kunnen leiden tot aansprakelijkheid van schade die de schuldenaar heeft geleden.
Specialistische kennis
Bent u schuldeiser en overweegt u om een faillissementsaanvraag in te dienen? Of wordt u als schuldenaar geconfronteerd met een faillissementsaanvraag? Tijssen & Saes Advocaten en Belastingkundigen heeft alle kennis in huis met betrekking tot het faillissementsrecht. Schroom dan ook niet om contact op te nemen.
Mw. mr. S.I.J. (Simone) van Hees
[1] Zie ook ECLI:NL:HR:2020:2004.
